Cây mây: đặc điểm hình thái, phân bố, kỹ thuật trồng và chăm sóc

Cây mây là loại cây gì, hình dáng như thế nào? Cây mây có bao nhiêu loại, thường dùng để làm gì? Chắc hẳn có rất nhiều người đã sử dụng qua các sản phẩm được làm từ nguyên liệu cây mây rừng, mây nếp,… Mà chưa biết hình dáng đặc điểm của loại cây này như thế nào? Chỉ cần xem hết bài viết này bạn sẽ biết rõ hơn về loại cây này.

Cây mây là gì?

Cây mây có tên khoa học Calamus tetradactylus Hance. Có khoảng 600 loài mây phân bố tự nhiên ở các khu vực nhiệt đới của châu Á, châu Úc, châu Phi. Bộ Lâm nghiệp nước ta công nhận cây mây thuộc nhóm lâm sản ngoài gỗ được sử dụng làm nguyên liệu cho sản xuất các sản phẩm thủ công mỹ nghệ, nội thất như bàn, ghế, bình phong,…

Mây là loại cây có khả năng chịu hạn tốt, thích nghi tốt với mọi địa hình, chất đất và khí hậu nhiệt đới. Cây bố chủ yếu tại các khu vực đồi núi phía bắc, miền Trung và Tây Nguyên của nước ta.

Đặc điểm của cây mây

Để nhận biết cây mây dễ dàng chúng ta cần biết các đặc điểm về ngoại hình của cây. Dựa vào những đặc điểm này chúng ta sẽ phân biệt được cây mây và các loại cây họ dây khác.

Thân

Thây mây có độ bóng, bền dẻo, dễ uốn và khối lượng khá nhẹ. Thân được chia làm thân ngầm và thân sinh khi. Đối với thân ngầm sẽ nằm sát dưới mặt đất và rất cứng. Phần thân sinh khí mọc thành cụm có nhiều thân phát triển. Thường có đường kính 0,8-1,2cm tùy thuộc vào chất đất. Thân sinh khí có chiều dài lên đến 30m, bao bọc bên ngoài bởi các lớp lá màu xanh và gai nhọn. Thân cây phát triển theo đốt, mỗi đốt có độ dài từ 15-40cm.

Lá

Lá cây có màu xanh, mọc đơn dài từ 40cm-1m mọc thành cụm, mỗi cụm có từ 2-4 lá. Thùy lá dài trung bình khoảng 30cm và rộng từ 2 – 3cm.

Hoa

Hoa mây thường nở vào khoảng tháng 5, tháng 6 hàng năm với hình dạng như chùm nho. Chùm hoa có màu vàng mang hương thơm tự nhiên đặc trưng, mỗi chùm hoa lại có rất nhiều chùm hoa nhỏ khác.

Quả

Cây mây có tuổi đời từ 4-5 năm sẽ cho ra quả, quả mây có kích thước nhỏ chỉ khoảng 0,6cm và có hình tròn. Quả có một lớn vảy đặc trưng ở bên ngoài và mỗi cây mây có thể có 5000 quả.

Rễ

Cây mây thuộc nhóm cây có bộ rễ chùm phát triển rất khỏe, bám chắc vào lòng đất và cực kỳ dễ dàng thích nghi với nhiều điều kiện sống khác nhau. Rễ cây rất cứng và có xu hướng nổi lộ trên mặt đất trong khi phát triển.

Những giống mây tại Việt Nam

Sau đây là những giống cây mây mang lại giá trị kinh tế và giá trị xuất khẩu của nước ta.

Cây mây rừng

Mây rừng có rất nhiều gai sắc nhọn, khi trưởng thành gai mây có màu đen, lá sẽ khô và rụng dần trong quá trình phát triển. Thân cây mây chuyển từ màu vàng nhạt sang màu xanh đậm. Khi cây đã ra hoa và kết trái thì chúng ta có thể thu hoạch để đan lát đồ thủ công mỹ nghệ, phục vụ sinh hoạt và xuất khẩu đi nước ngoài.

Cây mây nếp

Mây nếp có thân bóng đẹp, khá nhẹ, dễ uốn dẻo. Thường được sử dụng để đan lát rổ rá, làm bàn ghế và làm nguyên liệu để sản xuất đồ thủ công mỹ nghệ xuất khẩu sang các nước khác.

Cây mây tẻ

Mây tẻ được trồng nhiều ở huyện Vũ Thư tỉnh Thái Bình nước ta. Lá nhỏ và nhạt màu hơn mây nếp nhưng lại ra quả rất nhiều. Sợi mây thường có màu vàng mỡ gà, đặc tính dẻo dai hơn so với sợi mây nếp.

Cây mây gai

Nhận biết mây gai rất dễ dàng nhận biết nhờ có lớp gai bên ngoài rất sắc nhọn. Sau khi được thu hoạch và xử lý ban đầu nguyên liệu mây gai là có thể sử dụng sản xuất.

Mây được dùng trong sản xuất tấm mây mắt cáo

Trong sản xuất tấm lưới mây mắt cáo chất lượng được nhiều người ưa chuộng thì nguyên liệu dây mây cũng phải chất lượng. Và loại dây mây được sử dụng đó là mây nếp có thân to, độ bền cao và rất dẻo dai. Chỉ cần ngâm dây mây trong nước để làm mềm là đã có thể đan sản phẩm mây mắt cáo.

Kỹ thuật trồng và chăm sóc cây mây

Nguồn nguyên liệu mây trong tự nhiên ngày càng khan hiếm mà nhu cầu sử dụng các sản phẩm mây đan tăng hằng ngày. Vì vậy việc trồng mây đáp ứng nguồn cung và mang lại kinh tế cho người trồng mây.

Thu hái quả mây

Tiến hành thu hái quả mây từ tháng 4 đến tháng 6 hàng năm, quả có màu trắng vàng là có thể thu hoạch. Lựa chọn những quả có hạt to tròn để làm giống cho vụ sau.

Gieo hạt mây nếp

Hạt mây có khả năng phát triển nảy mầm cực kỳ tốt nên chúng ta có thể gieo trực tiếp hoặc tách lấy hạt rồi mới đem gieo. Nên đem ngâm quả trong vòng 24 giờ với nước lạnh rồi đãi sạch vỏ và cùi để lấy hạt. Trước khi đem gieo hạt mây phải được hong khô và bảo quản nơi thoáng mát.

Thời điểm gieo hạt mây nếp tốt nhất là khoảng đầu tháng 5. Các hạt đã được xử lý cần được rắc đều trên mặt luống theo mật độ 2kg hạt trên 1 mét vuông. Sau đó phủ một lớp đất mịn dày khoảng 1cm trên hạt rồi phủ rơm rạ lên trên.

Chăm sóc cây con

Nếu gieo quả mây thì khoảng 4 tháng hạt bắt đầu nảy mầm. Nếu gieo bằng hạt thì phải xử lý hạt trong nước ấm khoảng 45 độ và ngâm rửa chua 12 giờ trước khi gieo trồng.

Làm giàn cho cây, chiều cao giàn từ 30cm – 50cm là tốt nhất. Tưới nước đều đặn cho hạt 2 lần mỗi ngày để cấp ẩm cho hạt sớm nảy mầm.

Hạt mây nảy mầm có 2 lá có thể lấy được cây. Mỗi hốc sẽ trồng 1 – 2 cây. Khoảng cách cây cách cây trên luống từ 5cm – 10cm là đạt yêu cầu.

Kỹ thuật trồng cây mây

Chất đất cây mây thích hợp phát triển là đất thịt pha cát, giàu mùn, tơi xốp và khả năng thoát nước tốt.

Kích thước mỗi hố trồng cây 15cm x 15cm x 15cm là đạt chuẩn. Nên trồng cây vào mùa xuân, có mưa phùn và khí hậu ấm áp là tốt nhất.

Kết luận

Phía trên là bài viết chia sẻ tất tần tật những thông tin cơ bản về cây mây và kỹ thuật trồng mây. Hy vọng bài viết này của Tre Trúc Thái Dương sẽ giúp các bạn có thêm hiểu biết cụ thể hơn. Mong bài viết sẽ giúp ích các bạn trong việc lựa chọn các sản phẩm mây đan chất lượng. Hoặc các bạn muốn trồng cây mây để mang lại lợi ích kinh tế cho mình.