Dây đay là gì? Đặc điểm ứng dụng và quy trình sản xuất sợi đay

Cây đay là loại cây cung cấp dây đay một loại sợi được chiết xuất từ phần vỏ cây đay. Đay là loại nguyên liệu quan trọng trong ngành dệt may, mà còn được ứng dụng rộng rãi trong sản xuất bao bì, đặc biệt là trong việc làm bao tải, dây thừng, thảm và nhiều sản phẩm thủ công mỹ nghệ. Với ưu điểm bền chắc và thân thiện môi trường, những sản phẩm từ sợi dây đay đang ngày càng khẳng định vai trò trong xu hướng sống xanh. Hãy cùng Tre Trúc Thái Dương tìm hiểu về đặc điểm, ứng dụng và quy trình sản xuất sợi đay trong bài viết sau đây.

Dây đay là gì?

Dây đay (tên gọi khác: sợi đay, sợi dây đay) là loại dây tự nhiên được sản xuất từ sợi của vỏ cây đay (tên khoa học: Corchorus), thuộc họ Malvaceae. Cây đay phân bố chủ yếu ở Châu Á (bao gồm Nam Á và Đông Nam Á), Châu Phi, Trung Đông, và cả một số vùng ở Châu Mỹ bao gồm Việt Nam. Sợi đay được thu hoạch từ thân cây sau khoảng 4-6 tháng trồng trọt, khi cây đạt chiều cao từ 2-4 mét.

Xem thêm: Dây mây là gì

Đặc điểm của sợi dây đay

Sợi đay nổi bật với màu vàng nâu tự nhiên, có độ bóng nhẹ và cảm giác thô ráp khi sờ vào. Sợi day được xếp vào nhóm sợi cellulose tương tự như bông hoặc lanh, nhưng lại có cấu trúc bền chắc hơn. Ngoài ra, sợi đay còn dễ phân hủy sinh học, thân thiện với môi trường, nên ngày càng được sử dụng thay thế cho nhiều loại sợi tổng hợp trong các ứng dụng đời sống. Vị trí của sợi đay hiện nay đang ngày càng được nâng cao nhờ xu hướng sống xanh và bảo vệ môi trường.

Quy trình sản xuất cây đay lấy sợi

Gieo trồng và chăm sóc

Cây đay thường được trồng vào đầu mùa mưa. Đất trồng được làm tơi xốp và giàu dinh dưỡng để đảm bảo cây sinh trưởng tốt. Hạt đay được gieo với mật độ dày để cây mọc thẳng và phát triển thân dài, thuận tiện cho việc thu hoạch sợi đem lại năng suất cao. Trong suốt quá trình sinh trưởng, cây đay cần được tưới nước đầy đủ và bảo vệ khỏi sâu bệnh. Sau khoảng 3 – 4 tháng, cây đay đạt chiều cao từ 2 – 4m và sẵn sàng để thu hoạch.

Thu hoạch và ngâm nước

Khi cây đay trưởng thành thì tiến hành cắt sát gốc và bó thành từng bó. Sau đó được loại bỏ phần lá và ngọn để chuẩn bị cho quá trình ngâm nước. Cây đay được ngâm trong nước ao hồ hoặc sông suối từ 10 – 15 ngày để lớp vỏ bên ngoài phân hủy tự nhiên, giúp dễ dàng tách sợi. Quá trình này rất quan trọng giúp sợi đay mềm và không bị đứt gãy.

Tách sợi và phơi khô

Sau khi ngâm, cây đay được rửa sạch và tách vỏ (tước vỏ, lột vỏ) theo cách thủ công. Lớp vỏ cây được tách ra khỏi phần lõi gỗ bên trong, tạo thành những sợi dài thô. Các sợi này được rửa sạch thêm một lần nữa để loại bỏ tạp chất. Sợi đay sau khi tách được phơi dưới ánh nắng tự nhiên để khô hoàn toàn, giữ được độ bền và độ sáng bóng. Quá trình phơi có thể kéo dài vài ngày, tùy thuộc vào điều kiện thời tiết.

Đóng gói nhập kho

Cuối cùng, sợi đay được bó thành từng bó lớn và đóng gói để vận chuyển đến các cơ sở chế biến hoặc nhà máy dệt.

Xem thêm: 5 nguyên liệu tự nhiên chuyên dùng để buộc, đan, decor trang trí mộc

Ứng dụng của sợi dây đay

Dây đay trong ngành dệt may

Dệt thành thảm, thảm trải sàn có độ bền cao và vẻ đẹp tự nhiên. Làm rèm cửa, tấm trải bàn, vỏ bọc ghế sofa, ghế bành. Sản xuất vải dán tường, may các loại quần áo, đặc biệt là trang phục mùa hè nhờ khả năng thấm hút mồ hôi tốt. Làm phụ kiện thời trang như túi vải, túi rút, túi đeo chéo, giày dép, làm thảm trải sàn.

Dây đay trong nông nghiệp

Trong nông nghiệp, dây đay được sử dụng để buộc cây chống, làm giàn leo, làm lưới che. Ngoài ra, dây đay còn được dùng làm vật liệu lót đất trong canh tác hữu cơ.

Dây đay trang trí, làm đồ thủ công handmade

Một trong những ứng dụng nổi bật nhất của dây đay chính là làm dây thừng, dây đay trang trí, làm đồ thủ công handmade. Cụ thể là các sản phẩm như rèm cửa, lồng đèn treo tường, hoặc dây quấn khung ảnh. Ngoài ra dây thừng cũng được sử dụng làm làm xích đu, lan can cầu thang, dây treo chậu cây. Dây đay trang trí không chỉ mang lại phong cách vintage mà còn dễ dàng kết hợp với các vật liệu như gỗ, vải để tạo điểm nhấn cho không gian sống.

Dây đay trong công nghiệp và các ứng dụng khác

Dây đay còn được ứng dụng rộng rãi trong công nghiệp. Nhờ độ bền cao, dây đay thường được sử dụng làm day đai để cố định và di chuyển hàng hóa trong ngành vận chuyển, đặc biệt với các kiện hàng nặng. Ngoài ra, dây đay cũng được dùng làm dây kéo co, dây tập gym nhờ khả năng chịu lực tốt. Thậm chí, dây đay còn được dùng làm dây thừng buộc tàu trong các ứng dụng đơn giản.

Ưu điểm và nhược điểm của dây đay

Ưu điểm

• Về giá bán: Rẻ hơn nhiều loại dây thừng tổng hợp như PP hay nylon.
• Độ chịu tải: Sợi chịu lực tốt, thích hợp để sản xuất các vật dụng chịu tải nhẹ.
• Độ thoáng: Giúp sợi luôn thoáng khí, không gây bí bách.
• Chống tĩnh điện: Tính năng này phù hợp với các sản phẩm nội thất và gia dụng.
• Khả năng dẫn nhiệt thấp: Giúp giữ nhiệt độ ổn định, tăng độ bền cho sản phẩm.
• Thân thiện với môi trường: Sợi đay phân hủy sinh học và không gây hại cho môi trường.

Nhược điểm

• Độ đàn hồi thấp: Không phù hợp cho các ứng dụng cần co giãn.
• Khả năng chống UV kém: Dễ bị ảnh hưởng nếu phơi nắng lâu dài.
• Dễ mục trong nước: Nếu tiếp xúc ẩm ướt kéo dài mà không được bảo quản đúng cách.

Lời kết

Hy vọng qua nội dung chia sẻ trên đây của Tre Trúc Thái Dương, bạn đã hiểu hơn về sợi đay là gì, đặc điểm ứng dụng và quy trình sản xuất sợi đay như thế nào. Với những đặc tính bền vững và thân thiện với môi trường, Những sản phẩm được làm từ sợi đay đang dần khẳng định vai trò quan trọng trong nhiều lĩnh vực. Với xu hướng sống xanh ngày càng phát triển, dây đay sẽ trở thành loại nguyên liệu tự nhiên quan trọng trong tương lai.