Cây Tre Tàu: đặc điểm hình thái, cách nhân giống và chăm sóc

Tre tàu (cây tre điền trúc, ma trúc, cây tre lấy măng) là một loài cây có giá trị kinh tế  tại ở nhiều tỉnh thuộc miền Nam Trung Bộ và miền Đông Nam Bộ của nước ta. Được trồng thành rừng nhằm tạo ra hệ sinh thái mới, bảo vệ đất, chống xói mòn,… Cây tre tàu mang giá trị kinh tế cho nhiều hộ dân từ nguồn măng và khai thác thân cây. Măng non của tre tàu làm thực phẩm ở dạng tươi sống hoặc qua chế biến với kỹ thuật khác nhau. Thân tre tàu được dùng làm bàn ghế tre, làm vật liệu xây dựng, chế biến ván ép, tăm, đũa, chiếu … và các đồ gia dụng khác.

Vì thế việc nghiên cứu xây dựng quá trình kỹ thuật nhân giống mới. Tạo được nguồn giống mới nhanh nhiều, thay thế kỹ thuật nhân giống cũ là việc làm rất cần thiết. Cung ứng nguồn con giống với quy mô lớn nhằm phục vụ cho nhu cầu giống cây để gây trồng hàng năm.

Đặc điểm sinh thái cây tre tàu

Tre tàu thuộc nhóm thân ngầm hợp trục, các thân khí sinh mọc thành cụm, cao 13 – 15m, đường kính thân từ 10 – 14cm, ngọn thân cong. Thân màu xanh lục thẫm, mo thân lớn, màu xanh lục vàng đến hơi vàng. Lá tre tàu có kích thước rất thay đổi, dài từ 11-42cm, rộng từ 3-9cm.

Tre tàu được trồng từ độ cao 1 – 2m tới 700 – 800m so với bề mặt biển. Tre tàu ưa khí hậu nóng ẩm (biên độ từ 22 – 300C là thích hợp nhất), độ ẩm  trong không khí 85% trở lên. Lượng mưa trung bình hàng năm > 1600mm, độ dốc < 300. Tre tàu ưa đất sâu ẩm, độ sâu > 70cm. Đất phù sa cổ bồi tụ phát triển trên đá Poccphia, Bazan, phiến thạch sét có thành phần cơ giới nhẹ, thoát nước tốt, độ pH > 4,5.

Cũng như phần lớn các loài cây tre khác nhịp sinh trưởng của tre tàu chính là nhịp sinh trưởng của măng mới mọc đến khi cây định hình. Tre tàu ra măng suốt cả mùa mưa bắt đầu từ cuối tháng 4 đến hết tháng 10 – 11. Lượng măng ra nhiều nhất vào tháng 6,7. Từ khi măng đến lúc định hình thành cây khí sinh hoàn chỉnh tre tàu mất từ khoảng 70 – 120 ngày tùy thuộc vào hình thái cây và điều kiện sinh thái.

Xem ngay: Địa chỉ bán cây tre khô trang trí giá rẻ tại TPHCM.

Nhân giống bằng cách chiết cành trên thân khí sinh

Xác định mùa vụ chiết

Kỹ thuật chiết hom tre tàu thành công nhất vào mùa mưa (tỷ lệ ra rễ 40 – 96%). Mùa khô tỷ lệ cành chiết ra rễ thấp và thời gian ra rễ lâu.

Xác định tuổi cây mẹ để chiết

Với cây mẹ tuổi già hầu như không ra rễ, cây mẹ tuổi non cũng không ra rễ mà còn sớm bị chết. Nhân giống bằng cách chiết đối với tre tàu hầu như chỉ thành công trên loại cây có tuổi bánh tẻ mà thôi.

Xác định kỹ thuật chiết

Cách thứ nhất:

Cưa nửa thân cây ở gần đoạn gốc, rồi kéo cho cây ngã rạp xuống, tỉa bỏ bớt cành chét nhỏ ở mỗi bên mắt lóng của cây. Chỉ giữ lại 1 cành chét mập nhất, cắt ngắn, để dài khoảng 25- 60cm (2-3 mắt), lấy một trong 3 loại giá thể chiết đắp kín gốc mắt cành chiết. Dùng ni lông bó chặt lại, sau 3 – 6 tuần kiểm tra thấy mắt nào ra rễ thì cắt đoạn thân cây có mắt cành, ươm trong vườn ươm 2 – 3 tháng cây đủ tiêu chuẩn trồng rừng.

Cách thứ hai:

Cách chiết này cũng tương tự như cách thứ nhất, chỉ khác là cây mẹ để chiết cành vẫn để nguyên không cưa nửa thân kéo rạp xuống, mà cưa 1/ 2 của gốc cành chét định chiết.

Xác định giá thể chiết và các chất điều hòa sinh trư­ởng

Giá thể gồm: Xơ dừa tơi, tưới ẩm bằng dung dịch KTR 100 ppm là cho kết quả mọc rễ tốt nhất.

Chất điều hòa sinh trưởng: KTR dạng công nghiệp cho kết quả tốt nhất về tỷ lệ ra rễ và giá thành.

Nhân giống bằng kỹ thuật giâm hom cành chiết

Từ những kết quả thí nghiệm, bước đầu có thể kết luận là kỹ thuật giâm hom tre tàu thành công với hệ số nhân giống cao theo công nghệ giâm hom như sau:

Mùa vụ giâm hom

Mùa vụ giâm hom tốt nhất là vào cuối mùa khô (cuối tháng 2 đến tháng 4). Hom giâm vào mùa này tỷ lệ thành công từ 76 – 85%, những tháng khác trong năm tỷ lệ thành công thấp hoặc thất bại hoàn toàn.

Tuổi của cành hom

Chỉ có cành chét ở tuổi bánh tẻ mới cho hom đâm chồi và ra rễ tốt nhất. Những hom lấy từ cành chét tuổi non khi giâm cho ra rễ nhiều và khá dễ dàng, song không nảy chồi và chết lụi dần. Trong khi đó hom ở tuổi già lại đâm chồi khá mạnh nhưng không ra rễ nên cũng bị chết khô dần.

Chất điều hòa sinh trưởng

Kết quả khảo nghiệm cho thấy: Hom được xử lý bằng IAA nồng độ 100ppm hoặc Atonic nồng độ 1/3000 tốt hơn so với những loại khác (IAA: 84 – 95%, Atonic: 73 – 87%).

Nền và giá thể giâm hom

Hom giâm trong túi bầu dễ chăm sóc và vận chuyển, giá thể ươm hom tốt nhất: Đất vườn + phân chuồng đã hoại.

Kỹ thuật chăm sóc

Phải giâm hom trong môi trường  có độ ẩm trong không khí >85% và đất trong trong bầu không được quá ướt. Thời kỳ đầu nên che 70 – 80% ánh sáng để tránh hom nhanh bị khô dưới ánh nắng mạnh. Sau khi hom nảy chồi và ra rễ mới đưa dần ra sáng mạnh hơn nhưng tránh thay đổi đột ngột làm hom dễ bị chết.

Xem thêm: Cây tre gai – Đặc điểm, kỹ thuật trồng, chăm sóc và khai thác

Kết luận

Tre tàu là một giống tre với năng xuất cho măng tốt và cung cấp nguồn nguyên liệu tre khô trang trí xây dựng. Thích nghi tốt với môi trường, khí hậu và thổ những của nước ta nên có thể phát triển nguồn nguyên liệu tre tàu lớn. Việc nhân giống tre tàu hiện nay được sử dụng là chiết cành và dâm hom. Nhưng tỉ lệ sống sót cao nhất vẫn là phương pháp giâm hom. Các bạn nên chọn cây giống giâm hom khi tiến hành trồng rừng nhằm tăng hiệu quả kinh tế.